Parkinson hastalığı, beynin dopamin üreten bir bölgesini etkileyen bir sinir sistemi bozukluğudur. Dopamin de vücudun hareketlerini kontrol eden bir kimyasaldır. Parkinson hastalığında dopamin seviyeleri düşer ve bu da hareket sorunlarına yol açar. Parkinson hastalığının tedavisi tam olarak yoktur ancak belirtilerin hafifletilmesi için öncelikle ilaç tedavisi ve bilişsel terapi uygulanır. İlacın hiçbir etki göstermediği durumlarda cerrahi tedavi seçilebilir. Bilişsel terapi ile parkinson belirtileri hafifletilebilir.
İçindekiler
Parkinson Hastalığının Erken Evreleri
Parkinson hastalığının erken evrelerinde hareketlerin yavaş yapılması, titreme, vücut duruşunda eğrilik görülmesi, kol ve bacakların sertleşmesi, denge sorunları görülmektedir. Yavaş hareket etme, genellikle bir tarafa daha fazla etki eder ve hareketi başlatmakta zorluk yaşanmasına neden olur. Titreme genellikle ellerde, kollarda veya bacakların üst kısmında ve istirahat halindeyken daha sık görülür.
Parkinson Tedavisi Nasıl Olur?
Parkinson tedavisinde kişinin çevresinden destek görmesi, tedavi sürecinin daha kontrollü gitmesine, hastanın daha iyi bir yaşam tarzına kavuşmasına yardımcı olur. İlaç tedavisi, mevcut durumun hafiflemesine ve hastalığın ilerlemesinin önlenmesine yardım sağlar. Bu ilaçlar ile beyindeki dopamin maddesinin üretimine destek olunur. Tedavide en önemli şey düzenli aralıklarla doktor kontrolüne gidilmesidir. Hastanın durumu her kontrolde değerlendirilir ve gerekli takviyeler, öneriler verilir.
Parkinson tedavisi kesin bir şekilde hastalığın çözülmesine yardımcı olmasa da hastayı ve onun çevresindeki insanların yaşam koşullarını iyileştirmeye yarar. İlaçlar düzenli şekilde ömür boyunca alınmalıdır. İlaçları aniden kesmek ya da aksatmak hastanın durumunda değişikliklere neden olabilir. Her hasta aynı dozda ya da aynı ilacı kullanmaz. Hastanın durumuna göre doktor ilacın kullanım şeklini belirler.
Parkinson Hastalığının İlerleyen Evreleri
Parkinson hastalığının ilerleyen evreleri, hasta ve yakınları için zorlu bir süreç olabilir. İlk evreler geçtikten sonra orta aşamada hastanın semptomları daha şiddetli hale gelir. Günlük yaşamın zorlaştığı zamanlarda hareket etme, konuşma, yeme problemleri ortaya çıkar. İlerleyen denge sorunları, düşme riskini artırır. Konuşmada değişiklik gözlemlenebilir, yutma eyleminde sorun yaşanabilir.
Parkinson hastalığının orta evrelerinde hastanın yardım almadan ayakta durabildiği zamanlar olabilir. Bazı kişilerde yürüteç gerekebilir. İleri evrede artık ayakta durmak ya da yürümek imkansız hale gelebilir. Tekerlekli sandalye ihtiyacı duyulur. Hastanın son evrelerde artık kafa karışıklığı yaşaması normaldir. Parkinsonun ileri evrelerindeki hastalarda demans hastalığı da görülmeye başlanır.
Parkinson Hastalığının Tedavisi ve Bakımı
Parkinson hastalığının tedavisi ve bakımı konusunda yardımcı birilerinin olması gerekir. Hasta kendi bireysel ihtiyaçlarını karşılamada zorlanmaya başlayacağı için ilaç tedavisinin ve günlük bakımlarının yapılması önemlidir.
Parkinson hastasının bakımı için sosyal ve duygusal olarak hastaya destek olmak gerekir. Hastanın yaşadığı denge sorunları, konuşma ve yeme problemleri, uyku sorunları gibi sıkıntılarının çözümüne yardımcı olunmalıdır. Parkinson ile mücadele edilirken doğru bir tedavi planı çıkarılması önemlidir. Düzenli olarak egzersiz yapılması; yürüyüşün, denge ve duruşun düzelmesine yardımcı olur. Hastalığın psikolojik süreçlerinin de hafiflemesine yara sağlar.
Parkinson Hastalığı İçin İlaç Tedavisi
Parkinson hastalığı için ilaç tedavisi; semptomları yönetmeye yardımcı olması açısından kullanılır. Dopamin seviyesini artırmaya yönelik ilaçlar, kas sertliğini ve titremeyi azaltmayı amaçlayan ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlar ile hastada görülen semptomların şiddeti azaltılır. Erken evrede fark edilen hastalıkta ilaçlar çok işe yarar şekilde olurken ileri evrede kullanılan ilaçlar fayda sağlamayabilir.
Kullanılan ilaçların dozu ve saati de hastanın gösterdiği belirtiler ve yaşam kalitesi için çok önemlidir. İlaçlar kullanılırken hasta bazı zamanlar oldukça hareketli bazı zamanlar da sakin ve yavaş davranabilirler. Bu şekilde dalgalanma dönemleri olabilir. İlaçların alınması gereken saatin aksatılmaması gerekir. İlaçların dozları, doktorun yönetiminde olmalıdır.
Parkinson Hastalığı İçin Cerrahi Tedavisi
Parkinson hastalığı için cerrahi tedavi, ilaçların işe yaramadığı durumlarda uygulanır. Cerrahi operasyonun uygulanması için doktorun, psikiyatri, psikolog, fizyoterapist gibi ilgili birçok farklı uzmanın görüşünün alınması gerekebilir. Cerrahi tedavinin gerçekleşmesi için öncelikle hastanın tanı konulduktan 5 yıl sonra çektirdiği MR görüntülerinin normal bir düzeyde olması gerekir. Kullandığı ilaçların değerlendirilmesi gerekir. Hastanın ilaçlarını düzenli kullandığı, aksatmadığı, dozajın düşürülmediği halde hastada hiçbir ilerlemenin görülmemesi hatta belirtilerin kötüye gitmesi durumunda cerrahi tedavi uygulanabilir.
Derin Beyin Stimülasyonu yani beyin pili olarak da bilinen bu cerrahi tedavi yönteminde; denge bozukluğu, hareket yavaşlaması, titreme gibi belirtiler ciddi oranda düzeltilir. Hastanın bu ameliyat ile günlük yaşantısında geçirdiği sıkıntılar ortadan kaldırılıp rahat bir düzende devam etmesi hedeflenir.
Parkinson hastalığının tedavisi var mıdır?
Parkinson hastalığının tam bir tedavisi yoktur. Bazı ilaç tedavileri veya cerrahi yöntem ile yapılan operasyonla hastalığın belirtileri hafifletilebilir.
Parkinson hastaları neleri yapamaz?
Parkinson hastalığı ilerledikçe, kişi hareket etmede, yemek yemede zorluk yaşamaya başlar. Yürümek bile ileri seviyelerde zorlayıcı hale gelmeye başlar.
Parkinson hastası yatalak olur mu?
Parkinson hastası kişiler en son evreye geldiklerinde yürüyemez hale gelebilirler. Tekerlekli sandalye veya yatağa bağımlı olabilirler.
Parkinson tehlikeli bir hastalık mıdır?
Parkinson hastalığının ani bir tehlikesi değil, zamanla ilerleyen bir yapısı vardır. Hastanın hayat kalitesini önemli ölçüde olumsuz olarak etkilenir.
Parkinson hastalığı hızlı ilerler mi?
Parkinson hastalığının genellikle yavaş şekilde ilerlediği, ilerledikçe kötüleştiği bilinir. Ancak bu durum ilaçlarla kontrol altına alınabilir. Hastaya göre de ilerleme hızı değişmektedir.